BÓN PHÂN CHO CÂY CHANH

Trong quá trình sinh trưởng và phát triển của cây chanh, các chất dinh dưỡng có vai trò rất quan trọng. Tuy nhiên, ở mỗi giai đoạn, chanh cần liều lượng và tỉ lệ khác nhau. Do đó, để cây chanh sinh trưởng và phát triển tốt, cần cung cấp đầy đủ và đúng loại phân bón cho cây.

1. Vai trò của các loại phân bón đối với chanh

1.1. Phân đạm (N):

Là chất rất cần thiết, cây chanh cần lượng đạm lớn; nếu thiếu đạm lá vàng nhạt, chồi ít, ngắn, trái nhỏ, nhạt màu, vỏ mỏng, trái bị chín ép; nếu thừa đạm sẽ ảnh hưởng rất xấu đến phẩm chất và ngoại hình của cây và trái không tồn trữ được lâu. Cần bón cân đối giữa đạm với lân, kali và các nguyên tố trung, vi lượng.

1.2 Phân lân (P2O5):

Giúp cây sinh trưởng tốt, cải thiện màu sắc lá, tăng cành mang trái, cải thiện phẩm chất trái và tăng tỉ lệ đậu trái. Đối với cây còn nhỏ, bộ rễ ít cần bón lân dễ hấp thu. Nếu thiếu lân cây sinh trưởng chậm, lá 6 mỏng, màu xanh tối, lá già ngã màu hồng, lá nhỏ và rụng sớm, cây lớn chậm, trái rụng nhiều trước khi chín, vỏ dày, và thường rỗng ruột. Nếu thừa lân việc hấp thu đạm sẽ giảm và dễ làm cho cây bị thiếu hụt kẽm và đồng.

1.3. Phân Kali (K2O):

Nhu cầu Kali cao nhất vào lúc cây ra trái và trái lớn. Kali giúp tăng khả năng đậu trái, hạn chế rụng trái non. Bón đủ Kali trái sẽ lớn tối đa, mẫu mã đẹp; nếu cung cấp Kali vào giai đoạn sắp thu hoạch sẽ giúp trái chín nhanh và màu sắc đẹp. Nếu thiếu Kali, trái nhỏ, phẩm chất giảm, lá quăn queo, rụng hàng loạt sau khi ra hoa, chồi non bị thui. Nếu thừa Kali cây hấp thu nhiều Canxi và Magiê ảnh hưởng xấu đến phẩm chất trái.

1.4. Các khoáng trung vi lượng khác

- Canxi: giúp cây giải độc, tăng khả năng chống chịu phèn mặn; kích thích hoạt động của vi sinh vật. Ngoài ra, can-xi còn kích thích rễ và lá phát triển; giúp cây dễ hấp thu các chất dinh dưỡng khác. Do đó cần lưu ý bổ sung can-xi cho cây chanh từ khi ra hoa đến thu hoạch.

- Ngoài ra chanh còn cần thêm một số chất khác như: ma-giê, kẽm, đồng, sắt, man-gan, bo và molipden,...

1.5. Phân hữu cơ:

Ngoài cung cấp dinh dưỡng thì phân hữu cơ còn giúp đất tơi xốp, thoát nước và giữ ẩm tốt. Từ đó giúp rễ cây dễ phát triển, giúp hấp thu tốt các phân hoá học và tạo môi trường thuận lợi cho nhiều vi sinh vật có ích phát triển đối kháng với nấm bệnh, giúp cây ít bị vàng lá thối rễ. Nên bón phân hữu cơ một năm 02 lần vào đầu và cuối mùa mưa, bón từ 5 - 10 kg/gốc/năm. Có nhiều loại phân hữu cơ như phân chuồng đã ủ hoai (phân bò, phân gà,…) hoặc các loại phân hữu cơ do các công ty sản xuất như phân hữu cơ LioThai, phân hữu cơ vi sinh Cobanic, phân khoáng hữu cơ Yogen,...

 2. Lượng phân bón và cách bón phân

Tuỳ theo tuổi cây và đặc điểm đất trồng để tính lượng phân bón phù hợp. Có thể tham khảo nhu cầu về số lượng và chủng loại phân vô cơ cần bón cho chanh như sau:

2.1. Giai đoạn kiến thiết cơ bản

- Giai đoạn cây nhỏ (3 - 6 tháng): pha 40 gram Urea/8 lít nước tưới vào gốc (1 tháng/lần) hoặc 40 gram DAP/10 lít nước tưới vào gốc (1 tháng/lần).

 - Cây 1 năm tuổi (bón gốc): bón 0,4 - 0,6 kg NPK (16-16-8)/cây/năm hoặc bón 120 - 200 gram Urea, 120 - 240 gram lân, 30 - 60 gram Kali/cây/năm. Nên chia 3 lần bón/năm vào các tháng 3, 5, 10 dương lịch.

- Cây 2 năm tuổi: bón 0,4 - 0,8 kg NPK(20-20-15)cây/năm hoặc bón 330 - 540 gram Urea, 480 - 600 gram lân, 80 - 150 gram Kali/cây/năm. Đối với chanh nhỏ để đủ tàn lá cần pha thêm phân bón lá tưới hoặc phun, giúp cây chanh mau phát triển.

2.2. Giai đoạn khai thác

Mỗi giai đoạn sinh trưởng của cây cần loại phân bón NPK có tỷ lệ dinh dưỡng phù hợp. Do đó, giai đoạn chanh cho trái nên sử dụng phân bón NPK chuyên dùng. .

- Giai đoạn sau thu hoạch: cần bón NPK chứa nhiều đạm và lân như NPK (18-12-8), NPK (20-20-15), NPK (16-16-8) để cây mau hồi phục, chuẩn bị nuôi 7 đợt chồi mới, bón từ 2 - 4 kg/cây. Bón phân hữu cơ trong giai đoạn này rất cần thiết, bón từ 10 - 20 kg/cây.

- Giai đoạn trước khi xử lý ra hoa: nên bón phân NPK có hàm lượng lân và Kali cao như: NPK (8-24-24), NPK (7-17-12), NPK (12-18-15) giúp cây chanh dễ hình thành mầm hoa vì Kali chứa nhiều trong phấn hoa giúp tăng khả năng thụ phấn và lân chứa nhiều trong hạt phôi sẽ giúp trái mau lớn.

 - Giai đoạn đậu trái: nên sử dụng phân NPK có hàm lượng đạm và kali cao hơn lân như: NPK (17-10-17), NPK(14-10-17). Liều lượng bón 1 - 2 kg/cây chia 3 lần, trước khi thu hoạch 02 tháng. Khoảng 2 - 3 tháng cần bổ sung phân hữu cơ với liều lượng từ 5 - 10 kg/gốc/lần để nấm, vi sinh có ích phát triển tốt cho đến khi cây ra tượt mới, phát triển bình thường.

2.3. Một số điểm cần lưu ý

- Phân DAP nên ngâm trước khi pha nước tưới để phân tan đều.

- Cách bón phân theo gốc: thường trước khi bón phân cần vệ sinh, làm sạch cỏ quanh gốc sau đó tiến hành rãi phân quanh gốc theo tán cây rồi tưới nước cho tan phân, tưới 1- 3 ngày tưới nhẹ đủ ẩm không tưới quá nhiều sẽ làm rữa trôi phân.

- Hàng năm cần bón thêm cho cây chanh phân Cancium Nitrate (Ca(NO3)2) với lượng khoảng 0,1 kg/gốc. Ngoài ra, nên sử dụng các loại phân bón lá có chứa các chất như Zn, Fe, Mg, Mn, Bo, Mo,… phun định kỳ nhằm bổ sung các chất trung, vi lượng nhất là vùng đất trũng, phèn.