QUẢN LÝ TỔNG HỢP ĐỂ PHÒNG TRỪ TUYẾN TRÙNG TRÊN HỒ TIÊU

Tuyến trùng là một trong nhiều đối tượng gây hại chủ yếu trên cây hồ tiêu. Chúng không chỉ là tác nhân gây hại mà còn là tác nhân trung gian cho các loại bệnh nấm khác ( như Phytopthora, Fusarium…) tấn công nhờ vào các vết thương ở rễ do tuyến trùng gây nên.

1. Nguyên nhân và triệu chứng gây hại

- Loài tuyến trùng gây hại:

Tuyến trùng ký sinh rễ hồ tiêu chủ yếu là 3 giống tuyến trùng Rotylenchulus, Meloidogyne và Tylenchulus.

- Triệu chứng gây hại:

Ấu trùng tuyến trùng xâm nhập vào rễ cây qua phần đầu rễ, định vị và kích thích các tế bào phát triển thành tế bào khổng lồ để cung cấp dinh dưỡng cho tuyến trùng. Tế bào khổng lồ và những tế bào xung quanh chúng phát triển, hợp thành một khối, tạo ra nhiều nốt sưng trên rễ hồ tiêu, dẫn đến các mô bào không còn duy trì được chức năng lưu dẫn bình thường, quá trình vận chuyển dinh dưỡng và nước bị cản trở, ảnh hưởng trực tiếp đến sinh trưởng, phát triển của các bộ phận trên mặt đất. Cây bị hại còi cọc, vàng lá, năng suất và chất lượng hồ tiêu giảm. Tuyến trùng nốt sưng thường có tương tác với các vi sinh vật gây hại trong đất, làm cho tác hại càng nghiêm trọng hơn, làm giảm khả năng chống chịu của cây đối với bệnh héo, gây chết cây, nhất là cây thời kỳ còn nhỏ.

- Tuyến trùng luôn hiện diện ở vùng rễ hồ tiêu và tập trung ở độ sâu từ 5-40 cm. Tuyến trùng phát tán theo nước mưa, nước tưới, động vật đi lại trong vườn, cây giống nhiễm tuyến trùng. Tàn dư rễ có tuyến trùng định cư, cây ký chủ, mảng trúng trong đất là nơi lưu tồ nguồn tuyến trùng trên vườn cây hồ tiêu hàng năm.

2. Biện pháp phòng trừ

2.1. Thời kỳ kiến thiết cơ bản

  Chuẩn bị đất trồng:

- Đất chuyển đổi từ cây trồng khác:

   + Sau khi thu dọn vườn, cày 2 lần ở độ sâu 40 - 45cm, rà rễ cây trồng trước, thu gom toàn bộ rễ đưa khỏi vườn tiêu hủy, phơi đất 1 - 2 tháng, sau đó bừa ở độ sâu 20 - 30 cm theo chiều ngang vườn, tiếp tục gom nhặt rễ còn sót lại đưa ra khỏi vườn tiêu hủy

   + Luân canh tối thiểu 12 tháng với nhóm cây đậu đỗ, cúc vạn thọ, cắt nguồn tuyến trùng từ chu kỳ kinh doanh trước.

- Đối với đất đã trồng hồ tiêu:

  Thu dọn vườn, kiểm tra và thu gom toàn bộ tàn dư rễ hồ tiêu ra khỏi vườn tiêu hủy:

- Trường hợp phát hiện rễ hồ tiêu bị tuyến trùng nốt sưng gây hại:

  + Cày ở độ sâu 40 - 45cm, phơi đất 1 - 2 tháng, sau đó bừa 2 - 3 lần, tiếp tục gom nhặt rễ còn sót lại đưa ra khỏi vườn tiêu hủy.

  + Luân canh với với nhóm cây đậu đỗ, cúc vạn thọ, cắt nguồn tuyến trùng, nhất là nguồn tuyến trùng từ các bọc trứng tồn tại từ chu kỳ kinh doanh trước tối thiểu 18 tháng.

-Trường hợp rễ tiêu không bị tuyến trùng nốt sưng gây hại: Thời gian luân canh  tối thiểu là 12 tháng.

  Thiết kế hệ thống thoát nước vườn

Thiết kế hệ thống thoát nước vườn bao gồm mương thoát nước chính, rãnh thoát nước mặt thích hợp với từng địa hình, hạn chế tối đa lan truyền của nhóm tuyến trùng ký sinh rễ trong vườn vào mùa mưa.

Xử lý hố trồng, tạo hàng rào hạn chế tuyến trùng phát triển trong vùng rễ

- Phân hữu cơ bón lót: Trộn với chế phẩm sinh học có chứa nấm đối kháng, sử dụng 5 - 10 kg hỗn hợp phân và chế phẩm sinh học bón lót cho 1 hố trồng (áp dụng cho cả trồng hom và trồng bầu).

- Lưu ý: Đối với đất đã trồng trồng tiêu, nên bố trí các hàng trụ tiêu mới giữa các hàng trụ tiêu cũ, tránh vị trí đã trồng trước đây.

Sử dụng cây giống sạch tuyến trùng

- Kiểm tra tuyến trùng trong túi bầu, trồng cây giống sạch tuyến trùng và đảm bảo đúng tiêu chuẩn chất lượng cây giống.

- Lưu ý trong sản xuất cây giống :

   + Vườn làm giống có rãnh cách ly với các vườn sản xuất, kích thước rãnh tối thiểu rộng 40cm, sâu 40cm, thoát nước tốt trong mùa mưa.

   + Đất làm bầu hoặc làm luống ươm cây giống có hàm lượng mùn cao, không có nguồn dịch hại, không được lấy ở những vùng đã trồng cà phê và hồ tiêu.

   + Đất không có tàn dư rễ cây, được xử lý phơi khô ít nhất 2 tháng, hạn chế tới mức thấp nhất mật độ tuyến trùng tồn tại trong đất.

   + Kiểm tra đất vườn ươm, nếu phát hiện có tuyến trùng, sử dụng các sản phẩm có hoạt chất Carbosulfan, Benfuracarb, Abamectin..., theo khuyến cáo lượng dùng của nhà sản xuất, tưới xử lý đất, phòng trừ tuyến trùng trên luống hoặc trên bầu trước khi ươm hom giống 5 - 7 ngày. Đảm bảo cây giống trước khi xuất vườn không bị nhiễm tuyến trùng trong rễ và trong đất lây lan ngoài sản xuất.

2.2. Thời kỳ kinh doanh

 Biện pháp canh tác

- Không để bồn, tránh đọng nước trong mùa mưa, hạn chế lây lan tuyến trùng trong vườn.

- Tạo bổ sung hệ thống mương thoát nước chính, rãnh thoát nước mặt. Công việc này thực hiện trong mùa khô, tốt nhất sau thu hoạch để hạn chế ngập úng kể cả ngập úng cục bộ, hạn chế tuyến trùng và nấm bệnh lan truyền trong vườn vào mùa mưa.

- Tăng cường bón phân hữu cơ, phân vi sinh, tăng nguồn vi sinh vật có lợi trong đất cạnh tranh với tuyến trùng gây hại.

- Bón phân hóa học cân đối, không bón quá nhiều đạm làm cho cây hồ tiêu mẫn cảm với sâu bệnh hại.

Sử dụng Sản phẩm “Ngăn ngừa tuyến trùng Worm” để hạn chế mật độ quần thể tuyến trùng trong đất

Hàng năm, phòng trừ tuyến trùng sớm, hạn chế mật độ tuyến trùng ngay ở thời kỳ mật độ tuyến trùng trong đất bắt đầu tăng:

   + Sử dụng “Ngăn ngừa tuyến trùng Worm”, lượng dùng pha 500 ml với 625 Lít nước, có thể kết hợp thêm chế phẩm vi sinh có chứa nấm Trichoderma, tưới 3 lần vào gốc ở các thời điểm:

   Lần 1: Thời điểm ra hoa rộ;

   Lần 2: Đậu quả rộ;

   Lần 3: Kết thúc đậu quả

Những vườn thường bị tuyến trùng gây hại nặng, nhiều cây bị vàng lá, nhất là trong mùa khô, cần phòng trừ thêm một lần nữa bằng chế sản phẩm Worm vào gần cuối mùa mưa (tháng 9), hạn chế mật độ tuyến trùng tấn công bộ rễ trong mùa khô.

Ngoài ra, sản phẩm “Ngăn ngừa tuyến trùng Worm” còn giúp phát triển bộ rễ, giúp cây ra nhiều rễ tơ, rễ con. Tăng sức đề kháng cho rễ, ngăn ngừa thối rễ do tuyến trùng. Bảo vệ bộ rễ khỏi sự xâm nhập của các loại vi khuẩn. Ngăn chặn sự lây lan mầm bệnh qua các cây khác trong vườn. Đồng thời, sản giúp giúp cung cấp đầy đủ dưỡng chất cho cây tiêu.