QUY TRÌNH PHÒNG TRỪ SÂU BỆNH CHO MỘT ĐỢT CƠI ĐỌT

Với các loại cây ăn trái, sau khi thu hoạch là thời điểm để tỉa cành, cắt bỏ những cành mang trái trước đó, hoặc những cành mọc lệch, cành vượt. Đồng thời, việc cắt cành còn giúp tạo nên một đợt cơi mới để chuẩn bị cho xử lý ra hoa.

1.Rửa cây, tỉa cành tạo tán

Sau khi thu hoạch vụ trước, nhà vườn cần tiến hành cắt tỉa bỏ những cành già cho ít trái, cành vô hiệu, cành bị sâu bệnh từ vụ trước và cắt bỏ cuống trái còn lại trên cây để tạo thông thoáng cho vườn, tránh mầm bệnh lây lan sang đợt cơi mới. Đồng thời, cắt tỉa cành còn giúp cây tạo ra đợt cơi mới cho vụ sau.

Sử dụng chất tẩy rửa rong rêu và các thuốc trừ nấm phổ rộng, giá thành rẻ như copper, mancozed, metalaxyl để loại bỏ rong rêu bám vào cây, cắt nguồn lây cũng như  mầm bênh của mùa vụ trước. Có thể sử dụng các gốc thuốc lưu dẫn để bảo vệ lâu dài hơn, đặc biệt trên cây có múi. Vì trong giai đoạn khi cây ra hoa, xử lý bệnh sẽ phức tạp hơn so với giai đoạn này.

2. Giai đoạn nhú cơi

2.1 Quản lý nấm bệnh, côn trùng gây hại khi cơi mới nhú

Giai đoạn này sâu bệnh sẽ khởi đầu để tấn công vào vườn, bà con cần xử lý sâu bệnh để phòng ngừa, hạn chế thấp nhất những tác hại của chúng gây ra cho vườn cây.

Đối với nấm bênh, xử lý các mầm bệnh có thể còn xót sau khi phun thuốc ở giai đoạn 1, hoặc do sự lây lan giữa các khu vực trồng. Chủ yếu sử dụng các thuốc phổ rộng để phòng ngừa như thuốc gốc đồng, mancozed, matalaxyl.

Đối với côn trùng gây hại:

-Nhóm chích hút (gây hại chính yếu trong giai đoạn này, do mô cây còn non chúng dễ phá hoại):

     +Rầy xanh: chủ yếu gây hại trên sầu riêng.

     +Bọ trĩ: gây hại khi cây ra đợt cơi mới, đặc biệt gây hại nhiều trên cây có múi.

     + Sâu vẽ bùa: phòng trừ trong giai đoạn này sẽ rất hiệu quả. Nếu chậm trễ, khi sâu đã vào được mô của lá thì các loại thuốc tiếp xúc vị độc sẽ không tiêu diệt được sâu. Đồng thời, sẽ tốn kém chi phí xử lý và hiệu quả không cao.

      +Rầy chổng cánh: gây bệnh vàng lá greening trên cây có múi.

      + Các loại rệp: tùy mùa.

Sử dụng các gốc phổ rộng như: emamectin, abamectin, Profenofos… hoặc các nhóm chuyên trị các loài chích hút như nhóm neonicotinoid (lưu dẫn, 10-14 ngày): imidacloprid, acetamiprid, thiamethoxam, clothianidin, Nitenpyram

2.2 Sau khi nhú cơi 7-10 ngày (giai đoạn lá mở):

Đây là giai đoạn quan trọng nhất để bảo vệ lá. Quyết định năng suất về sau. Xuất hiện nhiêu loại sâu và nấm bệnh, đặc biệt sau khi phun phân bón lá và tưới phân gốc.

Côn trùng gây hại:

+Nhên đỏ: bắt đầu từ giai đoan lá mở, chúng trú mặt dưới lá. Hầu hết các loại cây.

+Bọ xít mũi

+Sâu ăn lá

+Ngâu, bọ xít.

Ở giai đoạn này, cần sử dụng các hoạt chất đặc trị để đạt được hiệu quả cao.

Bệnh: nếu đã xử lý tốt ở các giai đoạn trước, thì áp lực của bệnh ở giai đoạn này sẽ không cao. Cây có múi trong mùa mưa có ghẻ nhám do nấm và loét do vi khuẩn.

+Nếu áp lực bệnh cao: hoặc trong mùa mưa có thể sử dụng các gốc lưu dẫn như metalaxy, fosetyl Al, dimethormorph, azoxystrobin.

+Nếu áp lực thấp: có thể sử dụng các gốc như propineb, mancozed, copper.

2.3 Phát triển cơi

 Chọn hoạt chất và thời gian lặp tùy theo thời tiết và áp lực dịch hại:

+Mùa nắng: Phun lặp lại từ 10-15 ngày/lần.

+ Mùa mưa: ẩm độ cao, thời tiết không ổn định là điều kiện cho sâu bệnh phát triển mạnh, do đó để phòng ngừa tốt trong thời điểm này cần phun ngừa theo chu kỳ 7-10 ngày/lần.

+Áp lực cao: Khi vườn bị sâu bênh tấn công nhiều cần phun liên tục để cắt được nguồn lây sâu bệnh, giảm thiểu tối đa khả năng gây hại của chúng, nên cần phun 3-5 ngày/lần để dập dịch tốt hơn.

Một số sâu bệnh gây hại ở cây trồng vào giai đoạn này:

+Chanh: nhên đỏ (mùa nắng) và ghẻ nhám (mùa mưa)

+Na: nhện đỏ (mùa nắng), thán thư (mùa mưa).

+Sầu riêng: Rầy xanh (cả năm), thán thư (mùa mưa).

2.4 Cơi lụa (Già)

Giai đoạn này đã giảm được áp lực bệnh rất nhiều. chỉ còn một số loại đặc thù như nhện đỏ, ghẻ nhám trên chanh, thán thư trên na, sầu riêng hoặc rầy xanh trên sầu riêng.

Giai đoạn này khi bộ lá đã được bảo vệ tốt, áp lực bệnh không còn cao, nhà vườn có thể tiến hành các biện pháp phòng ngừa sâu bệnh tấn công từ đất. Do đặc tính sinh trưởng của cây, khi cây ra 1 đợt cơi non thì sẽ có 1 đợt rễ tương đương với đợt cơi đó. Khi lá già rễ cũng sẽ già nên khi tiếp xúc với thuốc bảo vệ thực vật thì rễ cũng ít bị ảnh hưởng hơn so với giai đoạn trước. Bà con có thể xử lý đất như bón vôi, ngừa nấm bệnh từ đất (như vàng lá thối rễ, thối thân xì mũ…), tuyến trùng tấn công rễ vào giai đoạn này.

+Bón vôi: đầu mùa mưa và cuối mùa mưa, để nâng pH đất do sự thay đổi mùa dẫn đến nhiệt độ và độ ẩm thay đổi. nấm bệnh dễ tấn công hơn. Cần bón liều lượng hợp lý tránh trường hợp pH quá cao. Cần kiểm tra pH và không nên làm dụng vôi khi bón vào đất, bởi khi pH quá ngưỡng làm cho dinh dưỡng khoáng trong đất bị cố định dẫn đến cây không hấp thu được, rễ cây bị cháy và rễ non không phát triển.

+Sau 7-10 ngày, tưới gốc thuốc quản lý nấm bệnh và tuyến trùng.

Tổng kết lại, đối với những vườn quản lý tốt sâu bệnh thì từ khi cây nhú cơi đến khi lá già sẽ có 4-5 lần phun thuốc: Lần 1: Khi cơi mới nhú được xem như liều vắc-xin phòng ngừa cho cây; Lần 2: sau lần 1 khoảng 7-10 ngày, có tác dụng bảo vệ cây trước áp lực rất lớn của sâu bệnh tấn công; Lần 3, lần 4: giúp bảo vệ cây và kéo dài hiệu lực của lần 2; Lần 5: bảo vệ cây trước một số dịch hại đặc biệt. Còn với những vườn đôi khi phun ngừa không đúng đợt, không đủ liều lượng hoặc với áp lực bệnh cao, thì bắt buộc phải tăng thêm số lần phun, chủ yếu ở giai đoạn lá mở - trước khi lá già.